Lissabon rapportering 2008-2010

In maart 2000 nam de Europese Raad in Lissabon een algemene strategie aan om tegen 2010 van Europa de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie van de wereld te maken in staat is tot duurzame economische groei met meer en betere banen en een hechtere sociale samenhang. Omdat de Lissabon strategie in de periode 2000-2005 weinig succesvol was, probeerde de Europese Unie het tij te keren en daarom werd fors aan de strategie gesleuteld. Op de Europese Lenteraad van maart 2005 werd besloten tot een inhoudelijke én methodologische herijking van de Lissabon strategie. In navolging van de Europese Commissie werd beslist dat groei en werkgelegenheid de voornaamste prioriteiten zouden worden voor de komende jaren. Op de Europese Lenteraad 2006 trad echter ook het energie- en klimaatbeleid binnen de strategie zeer sterk op de voorgrond.

Op vlak van uitvoering van de Lissabon strategie moeten de lidstaten van de Europese Unie op basis van geïntegreerde richtsnoeren een hervormingsprogramma opstellen voor 3 jaar. Ook de Vlaamse overheid was van oordeel dat het een eigen hervormingsprogramma diende op te stellen en is hiermee één van de weinige regio’s in de Europese Unie die een eigen hervormingsprogramma en voortgangsrapportage heeft. In het Vlaams Hervormingsprogramma 2005-2008 staan zowel maatregelen op macro- en micro-economische vlak, als maatregelen op het vlak van de werkgelegenheid centraal.

Op dit ogenblik is de eerste vernieuwde Lissaboncyclus 2005-2008 afgerond en is de tweede en voorlopig laatste Lissaboncyclus 2008-2010 van start gegaan. De voorliggende Vlaamse Lissabon rapportering 2008 is een sleuteldocument. Het vormt het moment om even terug te kijken op de realisaties van de Vlaamse Lissabonstrategie tot op heden, maar ook om vooruit te blikken naar 2010. Om de Lissabonstrategie nauw te kunnen opvolgen, werden op Europees niveau 14 structuurindicatoren bepaald, waarvan een aantal zeer duidelijke streefcijfers vastleggen.

De voorliggende Vlaamse Lissabon rapportering 2008 geeft een stand van zaken m.b.t. de al genomen en nog te treffen maatregelen ter uitvoering van het Vlaams Hervormingsprogramma 2005-2008. Inzake macro-economische maatregelen legt de Vlaamse overheid de nadruk op gezonde overheidsfinanciën en het voeren van een brede fiscale activiteitspolitiek met o.a. de verruiming en verdieping van de jobkorting. Op micro-economisch vlak is de belangrijkste structuurindicator de 3% norm, zijnde het percentage van het bruto binnenlands product dat besteed wordt aan O&O. In 2005 bedroeg deze voor Vlaanderen 2% wat hoger is dan het EU-gemiddelde, maar toch ver verwijderd is van de 3%.

De Vlaamse overheid heeft in de meerjarenbegroting 2006-2009 525 miljoen euro extra middelen voorzien voor wetenschap en innovatie. Voor 2008 is een totaal wetenschapsbeleidbudget van 1,682 miljard euro voorzien, waarvan 1 miljard euro onderzoekskredieten. Er wordt ook gewerkt aan eenvoudige en efficiënte structuren ten bate van ondernemers en de stimulering van een ondernemersvriendelijk klimaat met o.a. de vereenvoudiging van het KMO steuninstrumentarium, de fusie tussen het Agentschap Economie en VLAO tot één Agentschap Economie, de maatregelen inzake “Better Regulation” en de vernieuwde ecologiepremie. Dit brengt ons tenslotte bij de door de Vlaamse overheid genomen maatregelen inzake het klimaat- en energieluik van de Lissabon strategie waarbij specifiek kan verwezen worden naar de uitvoering van het Vlaams Klimaatbeleidsplan 2006-2012, dat een hele reeks van prioritaire maatregelen met betrekking tot energie-efficiëntie, duurzaam gebruik, hernieuwbare energie en zo meer bevat.

Dankzij de economische hoogconjunctuur van de voorbije jaren zijn er steeds meer mensen aan het werk in Vlaanderen. Anno 2007 zijn er per 100 Vlamingen op actieve leeftijd 66 aan het werk, dit is er één meer dan in 2006. Vlaanderen presteert hiermee ruim boven het Belgische gemiddelde (62%) en ook iets boven het Europese gemiddelde (65%), maar blijft desondanks toch nog een stuk verwijderd van de Europese Lissabon doelstelling van 70% tegen 2010. De doelstelling van een hogere arbeidsdeelname wordt verder ondersteund door de hoge scholingsgraad van de bevolking (87% van de 22-jarigen is minstens in het bezit van een diploma hoger secundair onderwijs) en uitgebreide voorzieningen voor kinderopvang (34,5 opvangplaatsen per 100 kinderen jonger dan 3 jaar). Op al deze terreinen realiseert Vlaanderen nu reeds de Lissabon doelstellingen voor 2010, en behoort het tot de Europese top.

Medio 2008 kleuren de economische groeiverwachtingen echter minder rooskleurig en wordt ook de impact van de vergrijzing op onze arbeidsmarkt stilaan zichtbaar. In het bijzonder voor 55-plussers, maar ook voor andere kansengroepen, blijft de erg lage arbeidsdeelname een structureel pijnpunt. De deelname aan permanente vorming daalt voor het 3 de jaar op rij in Vlaanderen tot 8% in 2007, waardoor we steeds verder verwijderd raken van het Europees gemiddelde van 10% en de Europese doelstelling van 12,5% tegen 2010. Deze pijnpunten stellen meteen scherp op de twee belangrijkste uitdagingen voor het Vlaamse arbeidsmarktbeleid in de komende jaren: meer mensen aan het werk en ruimte bieden voor elk talent.

Onder de eerste prioriteit ‘meer mensen aan het werk ’ staan we voor de belangrijke opdracht om de sluitende aanpak voor werkzoekenden verder te verdiepen en verbreden (maatwerk voor doelgroepen). Via een intensieve begeleiding van werk naar werk zullen ook de gevolgen van herstructurering en collectief ontslag beter worden ondervangen. En samen met de andere regio’s zullen maatregelen worden genomen om de interregionale mobiliteit van werkzoekenden te stimuleren. De Vlaamse Regering blijft daarnaast ook investeren in een vlotte combinatie van arbeid en zorg en in diversiteit op de werkvloer.

Onder de tweede prioriteit ‘ruimte voor elk talent’ worden de voorwaarden gecreëerd voor meer en betere jobs op een iets langere termijn. De versnelde uitvoering van de Competentieagenda 2010 moet de baan vrijmaken voor het beter onderkennen, zichtbaar maken en inzetten van competenties op de Vlaamse arbeidsmarkt en in het onderwijs.

Het goedgekeurde Lissabonrapport heeft 5 hoofdstukken (situering, omgevingsanalyse, rapportering, prioriteiten 2008-2010 en overzichtsmaatregelen in reactie op aanbevelingen en aandachtspunten van de Europese Commissie. Dit Vlaams rapport zal als onderdeel van de nationale Lissabon rapportering aan de Europese Commissie worden bezorgd.