UGent onderzoekster ontdekt nieuwe werking cortisonehormoon

De sleutelfactor die ontstekingen in het menselijk lichaam aandrijft, wegdrijven uit de celkern: dat is een nieuwe ontstekingsremmende werkwijze van het cortisonehormoon. In haar doctoraatsonderzoek kon dr. Ilse Beck dit 70 jaar oude mysterie in de geneeskunde in een nieuw licht plaatsen. Haar bevindingen werden gepubliceerd in het toonaangevende vaktijdschrift 'The EMBO Journal'. Iedereen die ooit te maken kreeg met een ontsteking, of het nu om een tijdelijke en onschuldige huidaandoening of een aanslepende astma of reuma aandoening ging, kwam al in aanraking met het cortisonehormoon. Maar hoe cortisone precies werkt en hoe het in staat is om de meeste symptomen die voorkomen bij ontstekingen (roodheid, zwelling, warmteontwikkeling, pijn, …) te onderdrukken, was vooralsnog een mysterie.

In de loop der jaren poneerden wetenschappers meerdere en vaak tegenstrijdige theorieën, maar nooit werd een consensus bereikt over de manier waarop cortisone in staat was om in verschillende soorten cellen via verschillende wegen ontstekingen af te remmen. Nochtans is het van groot belang te weten hoe cortisonen of steroïdehormonen precies werken, want alleen zo kan verder gezocht worden naar doeltreffende, alternatieve therapieën die de patiënten vrijwaren van de frequente bijwerkingen van cortisone. Elke cel in het menselijk lichaam bestaat uit een celkern, waarin zich het DNA bevindt, en een celplasma, waarlangs ontstekingssignalen moeten passeren, als het ware via een domino-effect.

Via onderzoek kon dr. Beck nagaan dat het cortisonehormoon in staat is de sleutelfactor MSK1, die de motor van de ontstekingsprocessen in de celkern aandrijft, te verdrijven van zijn bindingsplaats nabij het DNA en deze factor zelfs weg te jagen tot ver buiten de kern van de cel. Cortisone trekt dus als het ware de bron van de ontsteking (sleutelfactor MSK1) fysiek weg uit de celkern en drijft deze naar het celplasma. Naast deze baanbrekende ontdekkingen werd in het doctoraatswerk van dr. Beck ook een aanzet gegeven voor een nieuwe ontstekingsremmende strategie, waarbij cortisone met een andere ontstekingsremmer gecombineerd wordt. Uit onderzoek blijkt dat deze strategie voor patiënten een onmiskenbaar voordeel biedt omdat met minder cortisone (en dus minder nadelige neveneffecten) toch een even efficiënte ontstekingsremmende werking optreedt.

Dr. Ilse Beck (bursaal bij het FWO Vlaanderen) deed haar doctoraatsonderzoek onder de begeleiding van dr. Karolien De Bosscher, in het lab van prof. Guy Haegeman aan de Universiteit Gent .